Epilog na kraju knjige đen.Draža od Momčila Vuković-Birčanina

 

Epilog

Definicija epiloga je završno objašnjenje i rezime moralnih pouka jedne drame.

Po Aristotelu tu se daju dva karakterna gledišta same drame prema mestu, vremenu i radnji samog zbivanja, u ovom slučaju istoriskog perioda glavne ličnosti.

Mesto je celokupna srpska nacionalna i etnička teritorija, vreme je period II Svetskog rata, a sama radnja otpor srpstva okupatorskim snagama pod rukovođstvom Draže, kroz prvu gerilu u tada pokorenoj Evropi. Srpstvo se nalazi u centralnom delu Balkana, koji je bio i ostao veza tri kontinenta: Evrope, Azije i Afrike, i preko koga su kroz četrdeset vekova istoriske postojanosti prolazile kulture i civilizacije, religije i invazije. Konsekventno tome samo mesto istoriskog zbivanja je u nervnom čvoru staroga sveta.

Vremenski period je II Svetski rat, koji je otpočeo iznenadnim napadom Nemačke na Poljsku 1.septembra 1939.godine, i kada je Nemačka odbila ultimatum Francuske i Engleske da povuče trupe, objavile su obe rat 3.septembra, a već 5. i 10.septembra se priključuju: Australija, Novi Zeland, Južno-Afrička Unija i Kanada, i zatim redom do globalne dimenzije Svetskog rata.

Poslednji metak je ispaljen 2.maja 1945. godine u samom Berlinu, no na geografskom prostoru Jugoslavije nastavljen je građanski rat, koji je još za vreme Svetskog izazvala Komunistička partija Jugoslavije, koristeći i naprijatelja za likvidaciju demokratskih nacionalnih snaga, radi osiguranja svoje diktature u posleratnom periodu. U istoriskom zbivanju Draža, koji nije prihvatio kapitulaciju pred okupatorom za vreme rata, nastavio je oružanu borbu i posle rata, kada je sovjetska armija dovela Komunističku partiju na čelo državne uprave.

Kao što bezimeni pesnik kaže za Boška Jugovića, da mu se “Krstaš barjak po Kosovu vije” i pored izgubljene bitke, tako je se i Dražin vijo, u periodu kada je silom oružja uspostavljen totalitarni režim od Baltika do Balkana. Draža je bio u toj fazi jedinstven u delu pokorenog sveta, i docniji otpori u raznim formama, kao ustanci u Poljskoj i Istočnoj Nemačkoj, Madžarska revolucija i “Praško proleće” samo su refleksi otpora pokorenih naroda totalitarnom režimu crvenog komunističkog imperijalizma.

Bilo je pisaca koji su II Svetski rat nazivali svetskom kataklizmom, što znači svetskom propašću, potopom i katastrofom. Prema posleratnim statistikama rat je progutao oko pedeset miliona žrtava, od čega je Srpstvo dalo preko milion, no svet nije propao i narodi su ga preživeli i nadživeli. Dok su se davale u ratu žrtve, bila je zajednička borba za slobodu, a kada je se ta borba završila, Velike sile podeliše”influentne zone”i baciše evropske narode od Baltika do Balkana u crveno komunističko totalitarno more. No narodi žive i daju i dalje otpor, prolazeći Golgotu preko koje se prilazi Vaskrsenju.

Kod Draže je bila duboka svest o fundamentalnim principima i zakonima istoriskog zbivanja, gde je i izvor njegove ispolinske duhovne snage, da preko pet godina izdrži u toj strahovitoj borbi sa nesalomnjivom verom, da će na kraju pravda pobediti. Kao glavna ličnost ove istoriske drame, Draža životni put obeležava: detinjstvo bez roditelja, mladost u ratnom stroju, period između dva rata u stalnom vojnom usavršavanju, držeći se onog načela još iz doba cvetne klasične Atine izraženog od Sokrata, da je i znanje podloga morala .Tako formiran sačekuje vihor svetskog zbivanja sa dubokom Kosovskom etikom “Za Krst časni i Slobodu zlatnu”. Tu je njegova duhovna veličina, i nit utkana u srpsku narodnu dušu. Kao čovek bio je neverovatno skroman, sav posvećen studiji savremene ratne veštine, sa dubokim osećanjem, da je čovek bio i ostao glavno oružje rata, a za njega kao Srbina, bio je Srbin glavno oružje i rata i mira, koji je nosilac svoje sudbine.

Tu se i javlja ona ideološka konponenta , formulisana kroz Ravnu Goru, ne samo protiv čega se bori, već i zašta se bori, svesno kako pojedinac tako i ceo narod. Baš ta njegova skromnost bila je ona nevidljiva nit koja je Srpstvo povezivala sa njim, gde mu je svaki seljak otvarao svoju dušu.

Čitalac se logično pita: gde je Draži bila tolika duhovna snaga, da je fizičku iznurenost savlađivao, i ako je još pre rata patio od išijasa, za vreme rata dvadeset i četiri puta ranjen, u završnoj fazi i tifus preboleo, i pored svega toga pet godina proveo po gorama i planinama,u borbi i pred poterama!?

Duboka svest o dužnosti prema tim ljudima njegovim borcima, i prema narodu Srpskom, bila je izvor te duhovne njegove snage, koja je savlađivala fizičku iznurenost. Fizička likvidacija Draže od strane komunističkog protivnika tako, da mu se ni grob nezna gde je, što je divljaštvo nedostojno u ovom dvadesetom veku, nije izbrisala iz istorije Srpsva, Balkana, Evrope i Sveta njegov istoriski lik, i kao što mu se odaje pošta širom slobodnog sveta posle tri decenije, tako će mu se odavati i dalje decenijama i vekovima.

On simboliše borbu za pravdu i slobodu, i u duhu Kosovske epike i etike pesnik kaže:

Mrtav Draža srpsku slavu čuva,

A Srbijom duh slobode duva!